-داشته و تقریبا هر رنگ را می توان در سنگهای رسوبی مشاهده نمود. رنگهای رسوبات آبدار با رنگ رسوبات خشک اختلاف داشته و همچنین اختلاف رنگ در نور و سایه مشاهده می گردد که این اختلافات مسائل پیچیده ای را سبب می شود.

زمین شناسان بایستی در رنگ شناسی دقت عمل بکار برند تا رنگ حقیقی را تشخیص دهند. زیرا ممکن است رنگی قهوه ای بوسیله دیگری قرمز تشخیص داده شود. لذا پیشنهاد می شود که حتما از نمودارهای استاندارد رنگ برای تشخیص رنگهای رسوبی استفاده گردد. لذا برای آسانی تشخیص ، رنگهای رسوبی را در چهار گروه زیر تقسیم بندی می کنند.

▪ رنگهای سفید تا خاکستری بیشتر

سنگهای تبخیری ، سنگ آهک ، سنگهای مارلی ، سنگهای سیلتی و ماسه سنگها دارای رنگهایی هستند که مابین سفید تا خاکستری روشن تغییر می کنند. مانند مسکوویت در ماسه سنگ یا سیلیت که دارای جلای نقره ای رنگ می باشد و بعضی از ماسه سنگها و مارلها که رنگ روشن تا آبی تیره رنگ دارند و بعضی سنگهای منشا ، ممکن است رنگ روشن داشته و نیز بعضی سایه ای از زرد تا قرمز یا حتی برحسب تغییرات محیط رسوبی ، یا طبیعت اصلی اختلاف رنگ پیدا کنند.

▪ خاکستری تیره تا سیاه

رنگهای خاکستری تیره و سیاه بیشتر مربوط به مواد ارگانیکی است که در رسوب وجود دارد. همچنین رنگ سیاه به علت وجود سولفید آهن و اکسید منگنز معدنی های سیاه به رنگ تیره هستند. رسوبات با یک یا چند عنصر ذکر شده ممکن است به رنگ سیاه در آیند. از مواد ارگانیکی می توان Bituminous و Carbonaceous را نام برد که حاوی مواد کربن دار آسفالتی و قیری و حتی هیدروکربن های سیاه رنگ می باشد. رسوبات با رنگهای مواد ارگانیکی در بیشتر محیط ها رسوب می کنند.

ولی رسوبات سیاه رنگ کربن دار در محیط های خشکی رسوب می نمایند در حالیکه به نظر می رسد که رسوبات بیتومین دار در ارتباط با محیط های دریایی باشند. رسوباتی که تحت شرایط محیطی با اکسیژن محدود ته نشین می گردند مابین رنگهای آبی یا خاکستری تا سیاه متغیرند و اگر فاقد مواد ارگانیکی باشند رنگها ممکن است به رنگ سیاه سولفید آهن باشد و بعد در مدفون شدن رنگ سیاه از بین می رود. زیرا تبدیل به مارکازیت و پیریت شده و سبب خاکستری شدن رسوب می گردد و چنانچه همین رسوب تحت عوامل هوازدگی و اکسید شدن قرار گیرد رنگ آن مبدل به زرد تا قرمز می گردد.

رسوبات سولفید آهن که در آبهای شور مانند دریای سیاه و دریاهایی که جزر و مد چندانی نداشته باشند مانند شرق دریای بالتیک رسوب نمایند، در اثر ناچیز بودن جریانهای آبی و توسعه سولفید آهن به رنگ سیاه در می آیند. بعضی معدنی های سیاه رنگ مانند اکسید منگنز سبب پوشش ذرات سنگ و صدفهای جانوران از قشری سیاه رنگ می گردند که حتی در آبهای شیرین و خشکی نیز دیده می شود و همچنین سیلت و ماسه و گل می توانند به این علت سیاه رنگ باشند. رنگ سیاه معدنی های هورنبلند ، اژیت ، بیوتیت ، سنگ لوح ، بازالت و ابسدین در اثر تجزیه و تخریب سبب رنگهای سیاه رسوبی می گردند.

▪ رنگهای زرد تا قرمز

رسوباتی که در ردیف رنگهای زرد تا قرمز دیده می شوند، بسیار زیادند. ولی تشخیص رنگهای اولیه یا ثانویه مشکل است. زیرا بسیاری از رسوبات که شامل مواد آهنی هستند، در موقعی که اکسید می شوند، در سطوحی به رنگهای زرد تا قرمز ثانویه در می آیند. در حالیکه رنگهای اولیه سفید ، خاکستری سیاه یا سبز می باشند. خیلی از مواد بازمانده استوایی یا آب و هوای استوایی دارای رنگهای زرد تا قرمز بوده چنانچه رسوبات این مواد تحت شرایط مواد آلی رسوب کرده باشند، رنگ اولیه باقی می ماند اما اگر مواد آلی ظاهر شوند آهن احیا شده و رنگ های اکسیداسیون از بین می رود و رسوبات سطحی که در اثر هوازدگی مجددا اکسیده می شوند، آهن به رنگهای اصلی بر می گردد.

رنگ قرمز معمولا به علت وجود هماتیت و رنگ زرد به علت لیمونیت می باشد و رنگهای حد واسط دارای منشایی از مخلوط این دو کانی می باشند. رسوبات بطور محلی قرمز می گردند و این به علت کانی های اصلی محیط مانند گارنت و فلدسپار قرمز می باشد و بعضی به علت وجود ژاسپر قرمز و سنگهای قرمز به رنگ محیط در می آیند.

▪ رنگهای سبز

رنگ سبز یک رنگ معمولی نیست و بعضی رسوبات سبز رنگ شامل مقادیر زیادی سرپانتین ، اپیدت ، کلریت و قطعات سنگ لوح می باشند و بعضی دیگر شامل گلوکلونیت ها و گرینالیت های اصلی می باشند. گلوکونیت یکی از مهمترین کانیهای است که سبب رسوب رنگ سبز می گردد و رسوبات سیلت ، رس ، ماسه و بعضی از سنگهای آهکی به همین علت به رنگ سبز هستند. گرینالیت ، معدنی است که بیشتر در رسوبات پرکامبرین دریاچه س_و_پ_ر یور دیده می شود و رنگ سبز به این رسوبات می دهد و هورنبلند ، الیوین نیز در بعضی مواقع سبب رنگ سبز رسوبات می گردند، مانند رسوبات سواحل هاوایی که شامل مقادیری الیوین می باشند.

● اهمیت رنگ رسوبات

رنگ رسوبات تحت تاثیر محیط و بر مبنای منشا حمل و نقل رسوبگذاری بوده که در این میان خواص سنگهای منشا و طریقه تخریب و شرایط جوی و فاصله و مدت زمان حمل و نقل اهمیت زیادی دارد. شرایط محیط رسوبی و سنگ شدن رسوب نیز موثر می باشد. رنگ در رسوبات خشکی اهمیت زیادتری نسبت به رسوبات دریایی دارد. زیرا رسوبگذاری دریایی معمولا آرام تر و مقدار مواد آلی که در رسوب مدفون می شوند سبب تغییر رنگ رسوبات می گردند.

رسوباتی که در شرایط معمولی دریایی رسوب می کنند، همان رنگهای معمولی خاکستری و آبی و سبز را شامل می شوند. رنگهای رسوب در ارتباط با محیط رسوبات با رنگ سنگ منشا در آب و هوای خشک و سرد وجود داشته و بیشتر در سراشیبی کرانه های ساحلی و قاعده رودخانه ها و دریاچه ها و سراشیب های تندی که از گیاهان پوشیده نباشد، دیده می شود.


● نتایج حاصل از مطالعات رنگ رسوبات

▪ رنگ سیاه رسوبات معمولا تعیین کننده شرایط کامل وجود مواد آلی و شرایط باتلاقی سرد و دشت های سیلابی سرد و دریاچه هایی که امواج کمی داشته و حفره های عمیق قاعده کم عمق با تجمع زیاد مواد آلی می باشند.

▪ رسوبات خاکستری تعیین کننده محیطهای مخصوصی هستند که بیشتر در دریاچه ، دلتای رود و دشت سیلابی و کم عمق و عمق متوسط دریایی رسوب کرده و ممکن است در آب و هوای سرد یا گرم رسوبگذاری شده باشند.

▪ رنگهایی که از طبقه ای به طبقه دیگر تغییرپذیر می باشند مشخص کننده رسوبگذاری در مخروط افکنه ، دشت سیلابی و دلتا هستند که این وضعیت در رسوبات دلتایی نیز دیده می شود.

▪ رنگ سبز همان رنگ اولیه بوده و دلالت بر رسوبات گلوکونیتی دریایی یا مواد اصلی سنگهای منشا را دارد. بنابراین تعیین کننده شرایطی است که برای تخریب و تجزیه مساعد نمی باشد و همچنین تعیین کننده رسوبگذاری در آبهای کم عمق ساحلی است. رنگهای سبز ثانویه در بعضی از سنگهای آذر آواری نیز دیده می شود.

▪ رنگهای قرمز اولیه تعیین کننده آب و هوای گرم است و روی دشت های مرتفع و پرباران و حامل رویش متوسط گیاهی می باشند. رسوبات قرمز همچنین ممکن است از رسوبات قرمز یا تشکیلات معدنی سرخ رنگ منشا داشته باشند. ولی گل های قرمز نواحی عمیق دریایی شامل مراحل فوق نیستند.